Organsko pčelarstvo

Organsko pčelarstvo

Objavljeno: 16 Dec, 2025

Organsko pčelarenje podrazumjeva da se pčelar pridržava određenih pravila u toku rada na pčelinjaku.

Gdje postaviti organski pčelinjak

Postavljanje pčelinjaka, osim u periodima kada nema cvjetanja ili kada su pčelinja društva u fazi mirovanja, vrši se tako da u poluprečniku od 3 km od lokacije pčelinjaka izvori nektara i polena potiču prvenstveno od biljaka iz organske proizvodnje, odnosno od samoniklih biljaka i biljaka iz konvencionalne proizvodnje koje su tretirane sredstvima dozvoljenim u organskoj proizvodnji i na dovoljnoj udaljenosti od izvora koji mogu da dovedu do kontaminacije pčelarskih proizvoda i da ugroze zdravlje pčela. Košnice treba da budu u osnovi napravljene od prirodnih materijala koji ne predstavljaju rizik za zagađenje životne sredine ili pčelinjih proizvoda i u njima se mogu koristiti samo prirodni proizvodi, kao što su propolis, vosak i biljna ulja, osim kada je upotreba drugih proizvoda neophodna radi sprečavanja bolesti i veterinarskog liječenja. Pčelinji vosak koji se koristi za formiranje novog pčelinjeg društva, odnosno za zamjenu pčelinjeg voska tokom perioda konverzije, treba da potiče iz organskih proizvodnih jedinica. Izuzetno, u određenim slučajevima, može se koristiti pčelinji vosak iz konvencionalne proizvodnje, i to:

1. ako na tržištu nema pčelinjeg voska iz organske proizvodnje;
2. ako je dokazano da pčelinji vosak nije kontaminiran supstancama koje nisu odobrene za organsku proizvodnju;
3. pod uslovom da potiče od voštano mednih poklopaca.

Pčele se ne mogu uništavati radi dobijanja pčelarskih proizvoda.

Ekstrakcija meda ne može se vršiti iz saća u kome se nalazi leglo, a prilikom ekstrakcije meda ne mogu se koristiti hemijska sintetička sredstva za odbijanje insekata.

Organsko pčelarenje uz preventivnu zaštitu od bolesti, a liječenje u skladu sa propisima

U organskoj stočarskoj proizvodnji pčele se mogu hraniti medom, šećernim sirupom ili šećerom iz organske proizvodnje ako je njihov opstanak ugrožen usljed vremenskih uslova, i to samo u periodu između poslednje ekstrakcije meda i 15 dana prije početka narednog perioda punjenja košnica nektarom ili medljikom. Pčele se mogu hraniti medom, šećernim sirupom ili šećerom iz organske proizvodnje i tokom dugotrajnih vanrednih vremenskih nepogoda ili vanrednih okolnosti koje onemogućavaju proizvodnju nektara ili medljike, a u cilju održavanja ili ponovnog uspostavljanja organske proizvodnje. U ishrani pčela u organskoj stočarskoj proizvodnji pčelama u košnicama, na kraju proizvodne sezone, treba ostaviti dovoljne rezerve meda i polena, kako bi preživjele zimu.

Organsko pčelarenje podrazumjeva da se pčelinjaci mogu mehanički dezinfikovati, na način kao što je čišćenje pod parom ili neposrednim plamenom. Za zaštitu ramova, košnica i saća, naročito od štetočina, mogu se koristiti sredstva za zaštitu od glodara, koja se koriste samo u klopkama, kao i druga odgovarajuća sredstva a u skladu sa zakonom kojim se uređuju sredstva za zaštitu biljaka. Ako se i pored primjene preventivnih mjera pčelinja društva razbole ili zaraze, treba odmah otpočeti sa njihovim liječenjem i ako je potrebno, izolovati ih u posebne pčelinjake, a pri njihovom liječenju mogu se koristiti veterinarski lijekovi u skladu sa propisima kojima se uređuju proizvodnja i promet veterinarskih lijekova. U slučaju zaraze Varroa destructor-om koristi se mravlja, mliječna, sirćetna i oksalna kiselina, kao i mentol, timol, eukaliptusovo ulje ili kamfor, i u tom slučaju, a samo radi zaustavljanja ove zaraze, moguće je uništavanje legla trutova. Ako se za liječenje koriste hemijski sintetizovani alopatski proizvodi, pčelinja društva tokom perioda liječenja treba da budu smještena u izolovane pčelinjake i sav vosak treba da se zamjeni voskom koji je dobijen iz organske proizvodnje, poslije čega ta pčelinja društva treba uključiti u jednogodišnji period.

Matice

U organskom uzgajanju pčela može se 10% matica i rojeva godišnje zamjeniti maticama i rojevima iz konvencionalne proizvodnje, radi obnavljanja pčelinjaka. Ovo pod uslovom da matice i rojevi iz konvencionalne proizvodnje budu smješteni u košnice sa saćem ili satnim osnovama koje potiču iz organskih proizvodnih jedinica. Kada pčele iz organske proizvodnje nisu dostupne usljed visoke smrtnosti koja je izazvana zdravstvenim razlozima ili vanrednim okolnostima, kao i u vanrednim situacijama, može se ponovo formirati ili obnoviti pčelinjak pčelama iz konvencionalne proizvodnje, a u cilju održavanja ili ponovnog uspostavljanja organske proizvodnje.

Period konverzije

U organskom uzgajanju pčela, dužina trajanja perioda konverzije iznosi najmanje godinu dana, osim u slučaju obnavljanja pčelinjaka.